Ο έρπητας ζωστήρας είναι η συχνότερη λοίμωξη του νευρικού συστήματος. Οφείλεται στον ιό «Ανεμευλογιάς –Έρπητα Ζωστήρα» (“Varichella Zoster Virus”συντ.: VZV), ο οποίος όπως προδίδει το όνομά του, είναι υπεύθυνος για δύο παθήσεις: την Ανεμευλογιά και τον Έρπητα Ζωστήρα

Την πρώτη φορά που ο ιός προσβάλλει έναν ασθενή, αυτός νοσεί από ανεμευλογιά. Μετά την αποδρομή της νόσου, ο ιός παραμένει στα νευρικά κύτταρα του ασθενή σε λανθάνουσα κατάσταση. Εκεί επιβιώνει σε «λήθαργο» για χρόνια, μέχρι τη στιγμή που κάτω από ειδικές συνθήκες αναζωπυρώνεται, προκαλώντας αυτή τη φορά, Έρπητα Ζωστήρα.

Ποια είναι τα συμπτώματα:

Ο έρπητας ζωστήρας εκδηλώνεται αρχικά με έντονο καυστικό πόνο, κνησμό και ευαισθησία στο δέρμα σε μία πλευρά του σώματος, συνηθέστερα στο θώρακα, την κοιλιά ή την οσφύ. Λιγότερο συχνά, αναφέρονται ναιυτία, πονοκέφαλος, πυρετός και ρίγος.

Στην συνέχεια εμφανίζεται ερύθημα (κοκκινίλα) που σύντομα εξελίσσεται σε φυσαλιδώδες εξάνθημα με την χαρακτηριστική ζωστηροειδή (σαν ζώνη) εντόπιση, στην μία πλευρά του σώματος.
Οι φυσαλίδες σε 4-5 ημέρες σπάζουν απελευθερώνοντας υγρό γεμάτο νέους ιούς. Σ’ αυτό το στάδιο, ο ιός μπορεί να μεταδίδεται. Συνήθως το εξάνθημα διαρκεί 2 με 4 εβδομάδες.

Λόγω του ότι ο έρπητας ζωστήρας προσβάλλει τα περιφερικά νεύρα, συνοδεύεται από αφόρητο βασανιστικό πόνο που διαρκεί ακόμη και μετά την εξαφάνιση του εξανθήματος. Μάλιστα μπορεί να παραμείνει για μήνες, ακόμη και χρόνια και μπορεί να απαιτεί ειδική αντιμετώπιση με ισχυρά αναλγητικά (μεθερπητική νευραλγία).

Τι προκαλεί την αναζωπύρωση του ιού;

Το πώς και γιατί ο ιός ξυπνά και ενεργοποιείται, δεν είναι σαφές. Φαίνεται πως η πτώση της άμυνας του οργανισμού, αφήνει ένα παράθυρο που εκμεταλλεύεται ο ιός, αναζωπυρώνεται και προκαλεί τη νόσο. Τέτοια αίτια, μπορεί να είναι το έντονο stress, η κύηση, η μεγάλη ηλικία, η ανοσοκαταστολή, νεοπλασίες κλπ.
Η πιθανότητα ένα υγιές άτομο να εμφανίσει έρπητα ζωστήρα κατά τη διάρκεια της ζωής του κυμαίνεται από 10-25% και αυξάνεται με την ηλικία. Έτσι μετά τα 60 έτη, η πιθανότητα εμφάνισης της νόσου 10πλασιάζεται σε σχέση με την παιδική ηλικία.

Είναι μεταδοτικός ο έρπητας ζωστήρας;

Ο ιός δεν μεταδίδεται σε ασθενείς που έχουν ήδη νοσήσει από ανεμευλογιά. Αντιθέτως, μπορούν να μολυνθούν άτομα που δεν έχουν νοσήσει στο παρελθόν. Αυτοί θα εμφανίσουν συμπτώματα πρώτης προσβολής από τον ιό και επομένως θα νοσήσουν από ανεμευλογιά..
Η μετάδοση μπορεί να γίνεται για όσο διάστημα υπάρχει το εξάνθημα. Δεν μεταδίδεται ούτε πριν, ούτε μετά την περίοδο του εξανθήματος..

Η θεραπεία του έρπητα ζωστήρα

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του έρπητα ζωστήρα περιλαμβάνει:
– αναλγητικά για τον πόνο
– αντιϊσταμινικά για τον κνησμό
– αντιϊκά
– αντιβιοτικά για τις δευτεροπαθείς λοιμώξεις
– σύμπλεγμα βιταμινών Β

Έχει αποδειχθεί ότι η εντός των πρώτων 48 – 72 ωρών αναγνώριση της νόσου και θεραπευτική αντιμετώπιση δίνει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Αντιθέτως, η καθυστερημένη διάγνωση συνήθως συνεπάγεται πτωχότερα αποτελέσματα στην συμπτωματική θεραπεία.

Πρόληψη του έρπητα ζωστήρα – εμβολιασμός

Για την πρόληψη της νόσου, σήμερα είναι διαθέσιμο εμβόλιο που, έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας.
Συνταγογραφείται και χορηγείται δωρεάν σε όλους όσους έχουν κλείσει το 60ο έτος της ηλικίας τους.
Χορηγείται σε μία δόση και δρα προστατευτικά, ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού και βοηθώντας τον να κρατήσει τον ιό αδρανή.

Το εμβόλιο συνήθως προστατεύει από την εμφάνιση έρπητα ζωστήρα. Ακόμη όμως και σε περίπτωση εμφάνισης της νόσου σε εμβολιασμένο άτομο, αυτή εκδηλώνεται με σαφώς ηπιότερα συμπτώματα.

Αν και ο έρπητας ζωστήρας σπάνια εκδηλώνεται δεύτερη φορά στον ίδιο ασθενή, το εμβόλιο ενδείκνυται και σε άτομα που έχουν ήδη νοσήσει στο παρελθόν.

Πάντως, σε κάθε περίπτωση απαιτείται, ο εμβολιασμός να προγραμματίζεται και να πραγματοποιείται σε συνεργασία και μετά από συζήτηση με τον προσωπικό μας Ιατρό.

Καραβασίλης Βασίλης MD, PhD