Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organization – WHO), η έννοια της ψυχικής νόσου ορίζεται ως οποιαδήποτε απόκλιση από την ψυχική, πνευματική και συναισθηματική ευεξία. Οι εν λόγω αποκλίσεις ενδεχομένως να συνιστούν διάφορες ανθρώπινες συμπεριφορικές ανωμαλίες, εξαρτήσεις, αλλά και ασθένειες που διαταράσσουν την ψυχική υγεία, όπως είναι, παραδείγματος χάρη, οι διάφορες σχιζοφρενικές ψυχώσεις, η μεγάλη ποικιλία των συναισθηματικών ψυχώσεων (όπως η ενδογενής κατάθλιψη και η υποστροφική μελαγχολία), οι αγχώδεις διαταταχές (κρίσεις άγχους ή πανικού), οι διαταραχές της διάθεσης (διπολική ή κυκλοθυμική διαταραχή), οι διασχιστικές διαταραχές ταυτότητας, καθώς και μία μεγάλη ποικιλία ψυχικών συνδρόμων και ασθενειών.

Η συντριπτική πλειονότητα των προαναφερθέντων ψυχικών συνδρόμων μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με τη συνδρομή ενός ψυχιάτρου, ειδικότητα ιατρών που, βάσει της εξειδικευμένης ακαδημαϊκής κατάρτισης την οποία συνεπάγεται, συμβάλλει τόσο προληπτικά, όσο και κατασταλτικά, για τη διάγνωση των ψυχικών καταστάσεων, την έρευνα και τη θεραπεία τους, με γνώμονα τη διασφάλιση της κατά το δυνατόν μεγαλύτερης λειτουργικότητας των ψυχικά ασθενών. Η διαφορά ενός ψυχιάτρου με έναν ψυχολόγο έγκειται, εν πολλοίς, στη σοβαρότητα των περιστατικών που αυτοί διαχειρίζονται, καθότι, όπως είναι σύνηθες, ένας ψυχίατρος αναλαμβάνει τα πλέον σοβαρά περιστατικά, τα οποία, όπως είναι λογικό, χρήζουν φαρμακευτικής περίθαλψης.

Πώς, όμως, γεννήθηκε η ειδικότητα του ψυχίατρου, και πώς αυτή αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε με την πάροδο των χρόνων; Διαβάστε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το έργο των ψυχιάτρων στον αναλυτικό οδηγό μας!

Οι ψυχίατροι στην αρχαιότητα

Οι προαναφερθείσες αποκλίνουσες από τη φυσιολογική συμπεριφορά καταστάσεις είχαν μελετηθεί και κατηγοριοποιηθεί ως ψυχικές διαταραχές, από τα αρχαία κιόλας χρόνια. Στις περισσότερες, βέβαια περιπτώσεις, η πρώιμη μορφή των ψυχιάτρων που συναντάμε σε διάφορες κοινωνίες του τότε γνωστού κόσμου, αντιμετωπίζονταν ως επί το πλείστον με γνώμονα τη θρησκεία – εν προκειμένω, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ευρώπη κατά την περίοδο του Μεσαίωνα. Οι ψυχικές διαταραχές, πάντως, είχαν αποτελέσει αντικείμενο ιδιαίτερα εκτενούς μελέτης ακόμα και στην Αρχαία Αθήνα, όπως γνωρίζουμε από αρχαία κείμενα και αναφορές του Ιπποκράτη, του Ασκληπιού, του Γαληνού και του Αριστοτέλη. Διάφορα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ευρήματα, όπως κρανία τα οποία έχουν υποστεί τρυπανισμό, μαρτυρούν όχι μόνο την ύπαρξη αρχαίων ψυχιάτρων, αλλά και την προσπάθεια ίασης διάφορων ψυχικών ασθενειών.

Οι ψυχίατροι στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία συναντάμε τις πρώτες πρώτες οργανωμένες προσπάθειες αντιμετώπισης των διαφόρων ψυχικών ασθενειών, καθώς στην προκειμένη χρονική περίοδο συναντάμε μία ξεκάθαρη αποστροφή από τη γενικευμένη αντίληψη πως τα ψυχικά προβλήματα ανάγονταν κατά βάση σε υπερφυσικά αίτια, που κυριάρχησε κατά το Μεσαίωνα, όταν τα άσυλα λειτουργούσαν υπό την αιγίδα της Εκκλησίας, και εκπρόσωποι του κλήρου, πολύ συχνά, εκτελούσαν τα καθήκοντα που, υπό φυσιολογικές συνθήκες, θα ανήκαν σε έναν ψυχίατρο. Η άποψη πως μία ψυχική ασθένεια δημιουργούταν από θεϊκές ή δαιμονικές δυνάμεις, οι οποίες καταλάμβαναν τις ψυχές των ασθενών, σίγα σιγά, εξασθένησε, ώσπου να αντικατασταθεί εξ ολοκλήρου από μία περισσότερο οργανωμένη σύσταση δομών ψυχικής υγείας, που έδιναν μεγαλύτερη έμφαση όχι μόνο στην ψυχιατρική αυτή καθαυτή, αλλά και την εργοθεραπεία, με γνώμονα την αποκατάσταση της ψυχικής λειτουργικότητας κάθε ασθενή.

Οι ψυχίατροι κατά τον 18ο αιώνα

Για πάρα πολλά χρόνια, η άποψη πως τα ψυχικά νοσήματα δεν επιδέχονται ίαση και η σχετικώς υποβαθμισμένη τότε θέση των ψυχιάτρων, δεν έφερε καμία απολύτως εξέλιξη στη θεραπεία των ψυχικών νόσων. Τουναντίον, οι ψυχίατροι περιορίζονταν στη διάγνωση των ψυχικών ασθενειών και, ως εκ τούτου, οι ασθενείς που είχαν τοποθετηθεί σε πλήθος ασύλων ανά τον κόσμο αντιμετωπίζονταν με μεγάλη υποτίμηση, ακόμα και με εκτεταμένη χρήση βίας. Ο 18ος αιώνας, ωστόσο, αποτέλεσε αιώνα – ορόσημο για τους ψυχιάτρους, καθώς η έντονη ανθρωπιστική τάση που αποτέλεσε απόρροια του διαφωτισμού οδήγησε όχι μόνο στην τάση για προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών, αλλά και στην πανηγυρική καθιέρωση της ψυχιατρικής ως επιστήμης και ασφαλούς θεραπευτικής πρακτικής. Η ειδικότητα του ψυχίατρου, έτσι, ξεκίνησε να αναπτύσσεται με βαθμιαίους αλλά σταθερούς ρυθμούς.

Οι ψυχίατροι υπό το πρίσμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου

Τόσο καθ΄ όλη τη διάρκεια, όσο και μετά το πέρας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα άτομα που είχαν εκτεθεί στο πεδίο μάχης δεν άργησαν να εμφανίσουν ένα ευρύ φάσμα νέων μορφών ψυχικών διαταραχών, όπως οι παραλυτικές κρίσεις, η σωματική και ψυχική εξάντληση, ο ολικός αποπροσανατολισμός και η υστερική τύφλωση. Τα νέα κλινικά δεδομένα οδήγησαν σε νέες ανάγκες για την ψυχική υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο, με την αντικατάσταση των παρωχημένων μεθόδων που χρησιμοποιούνταν από τους ψυχιάτρους μέχρι τότε (κρύα ντους, ηλεκτροσόκ, θεραπεία πνιγμού) από νέες, πρωτοποριακές για την εποχή μεθόδους αποκατάστασης της ψυχικής υγείας να εμφανίζονται σταδιακά σε ψυχιατρικές δομές ανά τον κόσμο. Οι ψυχίατροι, έκτοτε, ξεκίνησαν να εστιάζουν όχι μόνο στην καταστολή, αλλά και την πρόληψη των διαφόρων ψυχικών νοσημάτων που έπλητταν, μέχρι τότε, τον πλανήτη, με σπουδαιότερη καινοτομία αυτή της υιοθέτησης της ψυχανάλυσης. Το πέρας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου σηματοδότησε τη σταδιακή εξασθένηση των ψυχιατρικών ασύλων ως κέντρων εγκλεισμού των ψυχικά ασθενών, και την έντονη έμφαση στην εξέλιξη των ψυχιάτρων, ως αρμοδίων για τη θεραπευτική αντιμετώπιση των ψυχικών ασθενειών.

Οι ψυχίατροι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ένας ακόμα πόλεμος, αυτή τη φορά ακόμα πιο καταστροφικός, ήρθε να μαστίσει την υφήλιο. Μαζί με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήρθε και η αξιοσημείωτη εξέλιξη της επιστήμης της ψυχιατρικής, καθώς, πέρα από την αναγωγή της ψυχανάλυσης ως πρωταρχικό μέτρο θεραπείας των ψυχικών ασθενειών, για πρώτη φορά στην ιστορία συναντάμε την παρουσία ψυχιάτρων στο πεδίο της μάχης. Η διαπίστωση των μηδαμινών αποτελεσμάτων των ψυχιατρικών ασύλων, σε συνδυασμό με την έντονη κινητοποίηση του ρεύματος προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και με την τάση της εναντίωσης στην ανεπαρκή φροντίδα των ψυχιάτρων και τις δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης στα εν λόγω άσυλα, οδήγησε στην απαιτητικότερη επιστημονική κατάρτιση των ψυχιάτρων, τη μερική εξάλειψη του στίγματος στους ψυχικά ασθενείς και την περαιτέρω ανάπτυξη της δομής και λειτουργίας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας διεθνώς. Ο 19ος αιώνας φημίζεται, μεταξύ άλλων, για τις τεράστιες καινοτομίες στον τομέα της ψυχιατρικής. Ορισμένες από αυτές είναι η δημιουργία πολυάριθμων κέντρων ψυχικής υγείας ανά τον κόσμο, υπό την ηγεσία καταρτισμένων ψυχιάτρων, η ανακάλυψη της χλωροπρομαζίνης, που αποτέλεσε την πρώτη αποδοτική αντιψυχωτική αγωγή στην ιστορία, η υιοθέτηση εθνικών σχεδίων δράσεων και μεταρρυθμίσεων για την καταπολέμηση των ψυχικών νοσημάτων από πολλά κράτη, η σύστασης ενός ευρέος φάσματος ψυχοτρόπων φαρμάκων, καθώς και η πραγματοποίηση της πρώτης εγχείρησης προμετωπιαίας λοβοτομής στην ιστορία.

Αναζητήστε νευρολόγο ή ψυχίατρο στη Λάρισα στον επαγγελματικό οδηγό της πόλης elarisa.gr